Stijging van Legionellagevallen in ziekenhuizen: ‘Water kan je ernstig ziek maken’

Het aantal patiënten dat ernstig ziek wordt door legionella neemt snel toe. Vorig jaar werden zeker negenhonderd mensen met een ernstige longontsteking opgenomen in het ziekenhuis, en tientallen zijn overleden. Patiënten waarschuwen: ‘Water kan je echt ernstig ziek maken.’ In de afgelopen tien jaar is het aantal ziekenhuisopnames door legionella meer dan verdrievoudigd. Het RIVM weet niet precies waarom dit gebeurt, omdat het vaak moeilijk is de exacte besmettingsbron te identificeren. Wel is bekend dat meerdere mensen eerder besmet zijn geraakt via afvalwaterzuiveringsinstallaties, bubbelbaden, of natte koeltorens (installaties die worden gebruikt om gebouwen of productieprocessen te koelen). “We vermoeden dat de meeste mensen ziek worden doordat legionella in hun omgeving aanwezig is,” aldus Alvin Bartels, beleidsadviseur infectiepreventie bij het RIVM.

Het RIVM ziet een toename van ziektegevallen na regenval na een lange, warme periode. Ook vorig jaar waren er vooral in de zomermaanden veel ziekenhuisopnames van patiënten met een ernstige longontsteking. Naar schatting sterft uiteindelijk 5 tot 10 procent van de opgenomen patiënten. Dit betekent dat in 2023 tientallen mensen zijn overleden aan een legionella-infectie. Veel patiënten houden langdurige klachten.

De Stichting Veteranenziekte waarschuwt daarom voor besmetting. “Water kan je echt ernstig ziek maken,” zegt vicevoorzitter Diana Snijder. De patiëntenorganisatie merkt dat veel mensen langdurig last houden van klachten, vergelijkbaar met post-covid. “Deze mensen blijven kampen met vermoeidheid en concentratieproblemen. Ik ken mensen die na vijf jaar nog steeds niet volledig hersteld zijn.”

De patiëntenorganisatie vreest dat de ruim negenhonderd besmettingen slechts het topje van de ijsberg zijn. “Dit zijn de patiënten die in het ziekenhuis zijn beland en zijn getest. Veel mensen weten waarschijnlijk niet eens dat ze een legionella-infectie hebben gehad,” legt Snijder uit. Dit komt mede omdat niet iedereen ernstig ziek wordt en een besmetting ook milde klachten zoals verkoudheid kan veroorzaken.

De Stichting Veteranenziekte pleit voor meer tests bij huisartsen om de bacterie beter te monitoren. “Tijdens de coronapandemie moesten we allemaal testen. Dit ziektebeeld lijkt op corona, maar bijna niemand wordt getest,” zegt Snijder. Het RIVM benadrukt ook dat mensen vanaf 40 jaar een steeds groter risico lopen op een ernstige legionella-infectie.

Het blijft echter lastig om een legionella-infectie volledig te voorkomen. “Vermijd het inademen van verneveld water en laat geen zakken tuinaarde in de zon liggen,” adviseert Snijder. Bartels voegt toe: “Als je een bubbelbad in de tuin hebt, zorg dan dat je het regelmatig goed schoonmaakt. Helemaal voorkomen kan niet, maar de kans dat je ziek wordt is gelukkig klein.”

Ondertussen is het 25 jaar geleden dat een grote uitbraak in Bovenkarspel plaatsvond, waarbij in korte tijd 32 mensen overleden.

Bron: AD, Ellen van Gaalen 12-03-24